Buyuk qiymatning aksi: qadrsizlik, ahamiyatsizlik va nafrat tushunchalarini o'rganish

Kirish

Har bir tilda so'zlar inson tajribasi, histuyg'ulari va qadriyatlarining keng doirasini ifodalash uchun yaratilgan. Bu so'zlar orasida yuksak qadrqimmat, ahamiyat va qadrqimmatni anglatuvchi so'zlar, masalan, buyuk qadriyat ularning qaramaqarshiliklari, past baho, ahamiyatsizlik yoki hatto mensimaslikni bildiradi. Ushbu maqola buyuk qiymat atamasi uchun qaramaqarshiliklarning nozik dunyosiga sho'ng'ib, turli so'zlar qanday qilib befoydalik, ahamiyatsizlik yoki shunchaki kamroq ahamiyatga ega ekanligini o'rganadi. Ushbu atamalarni tushunish orqali biz insoniyat jamiyatlari qiymatni qanday tasniflashi va qadriyat yo‘qligini qanday qilib samarali etkazish mumkinligi haqida tushunchaga ega bo‘lishimiz mumkin.

“Buyuk qiymat”ni aniqlash

Buning teskarisini o'rganishdan oldin, avvalo, katta qiymat deganda nimani nazarda tutayotganimizni aniqlash kerak. Qimmat so'zi ham moddiy, ham mavhum ma'nolarni o'z ichiga oladi. Moddiy jihatdan u ob'ekt yoki xizmatning narxi yoki qiymatiga ishora qiladi, mavhum ma'noda biror narsaning alohida shaxslar yoki jamiyatlar uchun ahamiyati, ahamiyati yoki foydaliligini bildiradi. Shunday qilib, katta qiymat yuqori moliyaviy qiymatga ega, sezilarli hissiy ahamiyatga ega yoki muhim funktsional foydali narsaga ishora qilishi mumkin.

Kundalik tilda katta qiymat misollari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:

• Yuqori moddiy qiymatga ega noyob olmos.
• Emosional va psixologik ahamiyatga ega bo'lgan do'stlik.
• Ehtiyoj bo'lganlar uchun katta foyda va funktsional ahamiyatga ega bo'lgan hayotni qutqaruvchi dori.

Buyuk qiymat bitta domen bilan chegaralanib qolmaydi u inson tajribasining barcha sohalarini qamrab oladi. Demak, bu kontseptsiyaning aksi hayotning turli jabhalarida ahamiyati, ahamiyati yoki ahamiyati yo'q narsa yoki g'oyalarni bildiruvchi bir xil xilmaxillikni o'z ichiga olishi kerak.

Buyuk qiymat ning qaramaqarshi tomonlari

Ingliz tilida barcha kontekstlarda katta qiymat ning teskarisini mukammal qamrab oladigan bironta ham so'z yo'q. Buning o'rniga, bir nechta atamalar qiymat nimani anglatishining turli tomonlarini qamrab oladi. Keling, bu qaramaqarshiliklarni chuqur o'rganib chiqamiz.

Ehtimol, buyuk qiymat ning eng to'g'ridanto'g'ri qaramaqarshiligi befoydalikdir. Bu atama moddiy yoki mavhum ma'noda qiymat yoki foydalilikning to'liq etishmasligini anglatadi. Agar biror narsa befoyda bo'lsa, uning moliyaviy qiymati ham, hissiy ahamiyati ham, funktsional foydalanishi ham yo'q. U hech qanday maqsadga xizmat qilmaydi yoki hech qanday ehtiyojni qondirmaydi.

Masalan, moliyaviy kontekstda qalbaki yoki nuqsonli mahsulot yaroqsiz deb hisoblanishi mumkin. Xuddi shunday, buzilgan asbob yoki endi mo'ljallangan tarzda ishlamaydigan qurilma utilitar ma'noda yaroqsiz deb hisoblanishi mumkin. Hissiy jihatdan, zaharli yoki ijobiy o'zaro ta'sirlardan mahrum bo'lgan munosabatlar ham foydasiz deb hisoblanishi mumkin, chunki ular ishtirok etgan shaxslarga hech qanday foyda keltirmaydi.

Ahamiyatsizlik moddiy qiymatga kamroq e'tibor qaratadi va biror narsaning nisbiy ahamiyati yoki ta'siriga ko'proq e'tibor beradi. Buyuk qiymat biror narsaning o'ta muhim yoki oqibatli ekanligini bildirsada, ahamiyatsizlik narsaning kichik, ahamiyatsiz yoki ahamiyatsiz ekanligini bildiradi. Bu soʻz koʻpincha qimmatli yoki foydali boʻlishi mumkin boʻlgan, lekin juda oz miqdorda yoki ahamiyatsiz boʻlgan narsalarni tasvirlash uchun ishlatiladi.

Triviallik juda ahamiyatsiz yoki ahamiyatsiz narsaga ishora qiladi, shuning uchun unga jiddiy e'tibor berishga arzimaydi. “Qiymatli” narsa ko‘pincha muhokama qilish, mulohaza yuritish yoki unga sarmoya kiritishga arziydigan bo‘lsada, arzimas narsalar ko‘p o‘ylash yoki tashvishlanishni talab qilmaydi.

E'tiborsizlik qiymat muhokamasiga hissiy qatlam qo'shadi. Bu nafaqat qadrqimmatning etishmasligini, balki biror narsa e'tibordan chetda, hurmat yoki e'tiborga loyiq emasligini ongli ravishda hukm qilishni anglatadi. “Buyuk qiymat” hayrat va qadrlashni buyursada, nafrat bilan muomala qilingan narsa past yoki nafrat deb hisoblanadi.

Pastlik to'g'ridanto'g'ri bir narsaning qiymatini boshqasiga qiyoslaydi, bu esa u kamroq qiymatga ega ekanligini ko'rsatadi. “Buyuk qiymat” ustunlik yoki zo‘rlikni anglatishi mumkin bo‘lsada, “pastlik” nisbatan biror narsa yetishmasligidan dalolat beradi.

Befoydalik amaliy ahamiyatga ega emasligini bildiradi, ko'pincha harakat yoki ob'ekt foydali maqsadga xizmat qilmasligini bildiradi. Buyuk qiymat iborasi odatda biror narsa unga sarflangan kuch, vaqt yoki resurslarga arziydi. Aksincha, “befoyda” narsa bularning barchasini isrof qilish deb qaraladi.

Iqtisodiy kontekst: Moddiy dunyoda qiymat pasaygan yoki yo'q

Iqtisodiyot olami buyuk qiymat tushunchasi va uning qaramaqarshi tomonlari muhim rol o'ynaydigan eng aniq sohalardan biridir. Bozorga asoslangan dunyoda qiymatni idrok etish ko'pincha tito'g'ridanto'g'ri pul qiymatiga. Iqtisodiy nuqtai nazardan, qiymat odatda buyumni olish mumkin bo'lgan narx, uning noyobligi yoki foydaliligi bilan o'lchanadi. Biroq, tovar yoki xizmat foydasiz, foydasiz yoki hatto iqtisodiyot uchun zararli deb topilsa nima bo'ladi?

Iqtisodiyotda amortizatsiya tushunchasi vaqt o'tishi bilan aktiv qiymatining bosqichmabosqich pasayishini anglatadi. Amortizatsiya tabiiy jarayon bo'lib, ayniqsa avtomobillar, elektronika va mashinalar kabi jismoniy buyumlar uchun qarigan va eskirgan sari o'z qiymatini yo'qotadi. Biroq, amortizatsiya intellektual mulk yoki gudvil kabi nomoddiy aktivlarga ham tegishli bo'lishi mumkin. Agar biror narsa qadrsizlansa, uning yuqori narx olish yoki daromad olish qobiliyati pasayadi, lekin u baribir foydaliligini saqlab qolishi mumkin.

Ba'zi sohalarda qiymatning pasayishi vaqtning tabiiy natijasi emas, balki rejalashtirilgan eskirish deb nomlanuvchi ataylab qilingan strategiyadir. Bu iste'molchilarni ularni teztez almashtirishga undash uchun foydalanish muddati cheklangan mahsulotlarni loyihalash amaliyotidir.

Iqtisodiyotda nol yig'indili o'yin bir tomonning foydasi boshqa tomonning yo'qotishi bo'lgan vaziyatni anglatadi. Qiymat tushunchasi bunday vaziyatlarda harakatchan bo‘lib, qiymat yaratish yoki yo‘q qilish emas, balki o‘tkaziladi.

Shaxsiy munosabatlar: hissiy qadriyat va uning aksi

Moddiy va iqtisodiy jihatlardan tashqariga chiqsak, katta qiymat ning aksi ham shaxsiy munosabatlarda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Insoniy aloqalar ko'pincha o'zaro qadrqimmat va ahamiyatni idrok etish asosida quriladi. Agar munosabatlar qadrlansa, ular hissiy farovonlik, ishonch va hamkorlikni rivojlantiradi. Ammo munosabatlar ahamiyatsiz, ahamiyatsiz yoki hatto foydasiz deb hisoblansa nima bo'ladi?

Munosabatlarda hissiy qadriyat yo'qligining eng yorqin misollaridan biri bu toksik munosabatlar hodisasidir. Bular nafaqat ijobiy hissiy qiymat bera olmaydigan, balki ishtirokchilarga faol ravishda zarar etkazishi mumkin bo'lgan munosabatlardir.

Ba'zi munosabatlarda odamlar ahamiyatsiz histuyg'ularni boshdan kechirishi mumkin ularning fikrlari, histuyg'ulari va harakatlari boshqa odam uchun juda kam yoki hech qanday ahamiyatga ega emasligini idrok etish. Bu oilaviy, ishqiy yoki professional munosabatlarda namoyon bo‘lishi va insonning o‘zini qadrlash tuyg‘usiga halokatli ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Raqamli aloqaning zamonaviy asrida arvoh qilish amaliyoti — hech kim bilan hech qanday tushuntirishsiz birdaniga barcha aloqalarni uzib qoʻyish amaliyoti keng tarqalgan hodisaga aylandi.

Jamiyat: guruhlarning marginallashuvi va hayotning qadrsizlanishi

Ijtimoiy miqyosda qiymatning yo'qligi ko'pincha marginallashtirish, istisno qilish yoki kamsitish orqali ifodalanadi. Marginal bo'lgan ijtimoiy guruhlarga ko'pincha ularning hayoti va hissasi boshqalarnikiga qaraganda kamroq ahamiyatga ega yoki ahamiyatsiz deb hisoblanadi. Bu kontekstdagi “buyuk qiymat”ning aksi tizimli tarzda namoyon bo‘lishi mumkin, bunda butun jamoalar hukmron ijtimoiy tuzilmalar nazarida ko‘rinmas yoki ahamiyatsiz holga keladi.

Ijtimoiy chetlanish shaxslar yoki guruhlarning o'z jamiyatining iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy hayotida to'liq ishtirok etishi muntazam ravishda taqiqlanganda yuzaga keladi.

Ko'pgina jamiyatlarda mehnatning ayrim turlari, ularning iqtisodiyot va jamiyat faoliyatiga qo'shgan muhim hissasiga qaramay, tizimli ravishda kam baholanadi. G‘amxo‘rlik, o‘qituvchilik yoki sanitariya ishlari kabi ishlar jamiyat farovonligini saqlashda muhim rol o‘ynashiga qaramay, ko‘pincha yomon to‘lanadi va unchalik e’tirof etilmaydi.

Ijtimoiy darajadagi devalvatsiyaning eng zararli shakli tizimli diskriminatsiya va irqchilikdir, bunda ayrim irqiy yoki etnik guruhlar tabiatan boshqalarga qaraganda kamroq qadrlanadi.

Psixologik nuqtai nazarlar: o'zo'zini qadrlash va qadriyatni idrok etish

Psixologik nuqtai nazardan qaraganda, buyuk qiymat ning teskarisi o'zini past baho, tushkunlik va ekzistensial umidsizlik kabi tushunchalarda namoyon bo'ladi. O'z qadrqimmatini anglash yoki uning etishmasligi ruhiy salomatlik va farovonlikda muhim rol o'ynaydi.

O'zo'zini hurmat qilishning pastligi bu odamlar doimiy ravishda o'zlarini qadr yoki qadrqimmatga ega emas deb hisoblaydigan psixologik holat. Bu turli omillar, jumladan, salbiy tajribalar, jarohatlar yoki doimiy tanqidlar natijasida yuzaga kelishi mumkin.

Og'irroq holatlarda, buyuk qiymatning aksi ruhiy tushkunlik yoki umidsizlik hissi bilan namoyon bo'lishi mumkin, bunda odamlar o'z hayotlarida hech qanday maqsad yoki ma'no ko'rmaydilar.

Shuni ta'kidlash kerakki, o'zo'zini qadrlash alohidaalohida rivojlanmaydi. Jamiyat odamlarning o'z qadrqimmati haqidagi tasavvurlarini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.

Falsafiy o'lchovlar: qadriyat tabiati va uning yo'qligi

Faylasuflar qadimdan qadriyat tushunchasi bilan mashg‘ul. Platon va Aristotel kabi ilk yunon mutafakkirlaridan tortib zamonaviy ekzistensialistlar va postmodern nazariyotchilargacha “qiymat” nimadan iborat va uning qaramaqarshiligini qanday aniqlash mumkinligi haqidagi savol intellektual tadqiqotlarning muhim qismi bo‘lib kelgan.

Qiymat haqidagi falsafadagi asosiy munozaralardan biri bu ichki qiymat va tashqi qiymat o'rtasidagi farqdir. Ichki qiymat tashqi sharoitlardan yoki boshqalar tomonidan qanday idrok etilishidan qat'i nazar, o'zo'zidan qimmatli bo'lgan narsani anglatadi.

Qiymat yo'qligi haqidagi eng radikal falsafiy pozitsiyalardan biri bu nigilizmdir. Nigilizm bu hayot va undagi hamma narsa o'zo'zidan ma'nosiz ekanligiga ishonishdir. U koinotda ob'ektiv qiymat yoki maqsad yo'qligini ta'kidlaydi va shuning uchun narsalarga qiymat yoki ma'no berish uchun har qanday urinish o'zboshimchalikdir.

Nigilizm o'ziga xos qiymatdan mahrum bo'lgan dunyoni taklif qilsada, ekzistensializm biroz optimistik qaramaqarshilikni ta'minlaydi. JanPol Sartr va Albert Kamyu kabi ekzistensialist faylasuflar koinotda oʻziga xos maʼno yoki qiymat boʻlmasligi mumkinligini tan oldilar, lekin ular oʻz maʼnolarini yaratishga har bir kishining kuchi borligini taʼkidladilar.

Alber Kamyu o'zining absurd tushunchasi bilan ekzistensializmni biroz boshqacha yo'nalishda oldi. Kamyuning fikricha, insonda dunyoda ma'no topish istagi bor, lekin koinot bu izlanishga befarq. Bu insonning maqsadga bo'lgan ehtiyoji va hech qanday kosmik yoki tabiatan ma'noning yo'qligi o'rtasida asosiy ziddiyatni keltirib chiqaradi bu holat u absurd deb atagan.

Madaniy va tarixiy istiqbollar: turli jamiyatlar qadriyat va qadrsizlikni qanday tushunishadi

Qimmatni idrok etish universal emas u madaniy, tarixiy va ijtimoiy kontekstlarda chuqur shakllangan. Bir jamiyat qimmatli deb bilgan narsani boshqa bir jamiyat qadrsiz yoki ahamiyatsiz deb bilishi mumkin. Qadriyat va uning qaramaqarshi tomonlariga oid turli madaniy va tarixiy nuqtai nazarlarni o‘rganib, biz qadrqimmat va qadrsizlik g‘oyalari vaqt o‘tishi bilan va turli jamiyatlarda qanday rivojlanishini yaxshiroq tushunishimiz mumkin.

Qiymatning nisbiyligining eng yorqin misollaridan biri dunyo boʻylab diniy va madaniy amaliyotlarning xilmaxilligida koʻrinadi.

Tarix davomida ob'ektlar, g'oyalar va hatto odamlarning qiymati jamiyat qadriyatlari, iqtisodiy sharoitlar va madaniy tendentsiyalar o'zgarishiga qarab keskin o'zgargan.

Qiymatning harakatchanligining eng yorqin tarixiy misollaridan biri imperiyalarning yuksalishi va qulashidir. Qadimgi Rim yoki Usmonli imperiyasi kabi imperiyalar eng yuqori cho'qqilarida ulkan siyosiy, harbiy va iqtisodiy qudratga ega edilar.

Madaniy qiymat ham vaqt o'tishi bilan o'zgarishiga juda moyil. San'at dunyosini ko'rib chiqing. Vinsent van Gog kabi hozirda usta hisoblangan ko‘plab rassomlar umri davomida nisbatan qorong‘ulik va qashshoqlikda yashagan.

Buyuk qadriyatga qaramaqarshilikning eng fojiali jihatlaridan biri bu inson hayotining tarixiy qadrsizlanishidir. Tarix davomida odamlarning turli guruhlari irqi, etnik kelib chiqishi, jinsi yoki ijtimoiy mavqei kabi omillar tufayli kamroq qadrli yoki hatto qadrsiz deb hisoblangan.

Axloqiy va axloqiy mulohazalar: adolatli jamiyatda qadriyatni aniqlash

Buyuk qiymatning qaramaqarshi tomonlarini o'rganar ekanmiz, qadrsizlik, ahamiyatsizlik va devalvatsiya savollari shunchaki mavhum tushunchalar emas, balki haqiqiy axloqiy ta'sirga ega ekanligi ayon bo'ladi. Odamlarga, narsalarga yoki g‘oyalarga nisbatan qadrqimmat berishimiz yoki yashirishimiz jamiyatga, adolat, adolat va tenglikni shakllantirishga chuqur ta’sir qiladi.

Axloqiy nuqtai nazardan qaraganda, ko'plab axloqiy tizimlar har bir inson o'ziga xos qadriyatga ega va unga hurmat va hurmat bilan munosabatda bo'lish kerakligini ta'kidlaydi.pect.

Alohida guruhlar yoki shaxslarning qadrsizlanishi jiddiy axloqiy xavotirlarni keltirib chiqaradi. Jamiyatlar inson hayotini qadrsizlantirganda, xoh tizimli diskriminatsiya, xoh iqtisodiy ekspluatatsiya yoki ijtimoiy chetlanish orqali — adolatsizlikni yuzaga keltiradi.

Psixologik va ekzistensial oqibatlar: qadrsizlikni anglashning ta'siri

Yuqorida aytib o'tganimizdek, qadrsizlik tushunchasi chuqur psixologik ta'sirga ega. Individual darajada o‘zini qadrsizlangan yoki ahamiyatsiz his qilish ruhiy tushkunlik, tashvish va o‘zini past baholash kabi ruhiy salomatlik muammolariga olib kelishi mumkin.

Psixologlar uzoq vaqtdan beri o'zini qadrlashning ruhiy salomatlik va farovonlikda muhimligini tan olishgan. Boshqalar tomonidan qadrli va hurmatli deb hisoblaydigan odamlar ruhiy salomatlik holatida ijobiy natijalarga erishish ehtimoli ko'proq, rad etish, e'tiborsizlik yoki devalvatsiyaga duchor bo'lganlar depressiya va tashvish kabi muammolar bilan kurashishi mumkin.

Chuqurroq, ekzistensial darajada, qadrsizlikni idrok etish ma'no inqiroziga olib kelishi mumkin. Shaxslar o'z hayotlarining qadriga, munosabatlariga va jamiyatga qo'shgan hissasiga shubha qilishi mumkin.

Qimmatsizlik tuyg'usi katta psixologik ta'sirga olib kelishiga qaramay, bu qiyinchiliklarni yengish yo'llari mavjud. Bardoshlilikni oshirish — qiyinchiliklardan qaytish qobiliyati — odamlarga oʻz qadrqimmatini tiklashga va hayotlarida maʼno topishga yordam beradi.

Xulosa: Katta qiymatning ko'p qirrali qaramaqarshiligi

Ushbu kengaytirilgan tadqiqotda biz “buyuk qiymat”ning qaramaqarshiligi alohida tushuncha emas, balki g‘oyalar, hislar va tajribalarning murakkab majmuasi ekanligini ko‘rdik. Ob'ektlar va mehnatning iqtisodiy devalvatsiyasidan tortib, idrok etilgan ahamiyatsizlikning psixologik va ekzistensial oqibatlarigacha, qadrsizlik ko'p shakllarni oladi. U individual munosabatlarda, ijtimoiy tuzilmalarda va hatto falsafiy dunyoqarashlarda namoyon boʻlishi mumkin.

Biz muhokama qilganimizdek, qadrsizlik shunchaki mavhum tushuncha emas, balki odamlarning o'zini qanday ko'rishini, jamiyatlar marginal guruhlarga qanday munosabatda bo'lishini va axloq va axloq masalalarini qanday hal qilishimizni shakllantiradigan real dunyo ta'siriga ega. Murakkabligida katta qiymatning aksini tushunib, biz har bir inson o‘zini qadrli, hurmatli va muhim his qiladigan shaxsiy munosabatlarda, ish joylarida yoki kengroq jamiyatlarda bo‘lgan muhitni rivojlantirish muhimligini yaxshiroq tushuna olamiz.

Oxiroqibat, bu tadqiqot qiymatning o'zgaruvchan va sub'ektiv xususiyatini ta'kidlaydi. Qimmatli yoki qadrsiz deb hisoblangan narsa kontekst, madaniyat va vaqtga qarab o'zgarishi mumkin. Ushbu g‘oyalarga tanqidiy munosabatda bo‘lish orqali biz devalvatsiya tizimlariga qarshi chiqishimiz va adolatli, adolatli va inklyuziv dunyo sari harakat qilishimiz mumkin.